T.C.
TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
Atatürk Bahçe Kültürleri
Merkez Araştırma Enstitüsü
Sarımsak yemeklik ve ilaç olarak kullanımı en eski olan bir sebze türü olup, çok vitaminli, besin değeri yüksek, insan sağlığı açısından yararlıdır.
YETİŞTİRME İSTEKLERİ
Ilıman iklimden hoşlanan sarımsak diş halinde iken - 10° bitki halinde iken - 3 ile - 4 dereceye kadar düşük sıcaklıklara dayanıklılık gösterir. 25 derecenin üstündeki sıcaklıklar gelişmeyi yavaşlatır. Optimum gelişme sıcaklıkları 15-20°C' dir. Sarımsaklarda çiçeklenmenin az olması diş verimini arttırır. Bunu sağlamak için dikkat edilmesi gereken hususlar sulamanın az olması veya hiç yapılmaması,sıcaklığın biraz yüksek olması ve suni gübrelerin yeteri kadar verilmesidir.
TOPRAK ve GÜBRELEME
Sarımsak az miktarda humus ihtiva eden kumlu tınlı toprakları tercih eder. Suni gübrelerden hoşlanır. Fazla ağır killi ve su tutan topraklarda başlar gelişemez, çok kuru topraklarda da küçük ve cılız kalır. Gelişmenin ilk dönemlerinde fazla olan azot ihtiyacı gittikçe azalarak son dönemde potasyuma olan ihtiyaç artar. Üretim için kullanılacak bitki besin maddeleri, yaptırılan toprak analizleri sonucunda, önerilen miktarlarda kullanılmalıdır. Yetiştirme döneminde yetersiz, bitki besin maddesi kullanılır ise, dişler küçük kalıp sayıları çoğalır ve başların depolanma müddeti kısalır.
YETİŞTİRİCİLİĞİ
Sarımsak kültür sebzeleri arasında tohum bağlamayan nadir türlerdendir. Bu nedenle üretimi başı oluşturan dişler ile yapılır. Üretimde kullanılacak diş iriliği, elde edilecek ürünün baş iriliğini doğrudan etkileyen bir faktördür. Bu nedenle, üretimde 1.5-3.5 gram büyüklüğündeki dişler kullanılmalıdır. Zayıf ve küçük dişler güçlü bitkiler oluşturamaz ve verimi düşürür. Fazla iri dişler ise, erken çiçek sapı meydana getirir. Sarımsak dişleri tek ve çok sıralı dikilebilir. Çok sıralı dikimde dekardan daha fazla ürün alınır. Tek sıralı dikim için kullanılacak orta irilikteki diş miktarı 55-60 kg iken, çok sıralı dikimde bu miktar 75-90 kg'a çıkmaktadır. Çok sıralı dikimde mesafe 10x10 cm olup dikim derinliği ise 3 - 4 cm’ dir. Yağmur suyundan yararlanılarak yapılan kıraç koşullardaki yetiştiricilikte 2 ila 3 çapa yeterlidir. Düzenli sulama şartlarında her sulamadan sonra çapa yapılmalıdır. Sarımsaklar ılıman iklimlerde Kasım ayından itibaren, kışı sert geçen yerlerde Mart-Nisan aylarında dikilir. Dikim, elle yapılabildiği gibi, bu amaçla geliştirilmiş dikim makinaları ile de yapılabilir. Sarımsaklarda yabancı ot kontrolü önemlidir. Küçük üretim alanlarında mekanik olarak elle yabancı ot kontrolü yapılabilir. Ancak, geniş üretim alanlarında yabancı ot kontrolü herbisitlerle yapılmalıdır. Herbisitler üç farklı dönemde uygulanır. Birinci dönem, dikim öncesi arazi boşken; ikinci dönem, dişler dikildikten sonra çimlenerek toprak yüzeyine henüz çıkmadığı dikim sonrası dönem ve üçüncü dönem ise; bitkilerin 2-6 yapraklı olduğu dönemdir. Sarımsak yetiştiriciliğinde en önemli sorunlardan birisi de kök ur nematotlarıdır. Herbisitlerin ve diğer ilaçların kullanımında dikkatli olunmalı ve bu konuda Tarım ve Köy İşleri bakanlığı Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerin-den yardım istenmelidir.
HASAT
Sarımsak başlarının olgunlaşma zamanı, dikim zamanına bağlı olarak değişir. Taze yeşil sarımsaklar en erken Şubat sonunda en geç Haziran başında hasat edilir. Kuru tüketim için başlar; Mayıs sonu Haziran başında, geç ekimde ise Temmuz sonu Ağustos başında hasat edilir. Elde edilen ürün miktarı 700-1400 kg/da'dır. Hasat öncesi sarımsak sapları yatırılarak dişlerin daha iyi olgunlaşması sağlanır. Saplar iyice kuruyunca güneşli ve kuru bir havada çapa ile çıkarılabildiği gibi, traktör kuyruk milinden aldığı güç ile çalışan sarımsak söküm makinaları ile de sökülebilir. Hasat, ürünün baş kalitesini bozmamak amacı ile kesinlikle elle çekilerek yapılmamalıdır. Ürün 4 ila 5 gün tarlada bırakılarak kurutulmalıdır. Yağışlı bölgelerde ise; kurutma sökülen bitkilerin kapalı yerlerde serilerek yapılır. Kurumuş başların pazarlanması 3 şekildedir. Birinci. şekil; sapları ve kökleri kesilmiş başların dökme olarak naylon torba ve kasalar içinde en çok 50 kg lık ambalajlarla pazarlanmasıdır. İkinci şekil; kökleri kesilmiş 10 ila 15 adet sarımsak saplarından bağlanarak örgü ya da demet halinde sunulması ve üçüncü şekil ise; kök ve sap kısmı kesilmiş başların, belli ağılıklarda, bu amaçla geliştirilmiş file ve strafor kaplar içinde pazarlanmasıdır.
İl Ekonomisine Katkısı
Kastamonu sarımsak üretiminde %12,7'lik payla Türkiye'de birinci sıradadır. Kastamonu ili üretim miktarı olarak Türkiye toplamının önemli bir kısmını oluşturmasının yanında, kaliteli, ihracata elverişli sarımsak üretmesi bakımından önemlidir.
Kastamonu'da ortalama olarak ekim olanı 7000-15000 dekar arasında, üretimde 7000-13000 ton arasında değişmektedir. Ortalama verim 800 kg/da. civarındadır. Sulu şartlarda verim 1200 kg/da. çıkmakta , kurak şartlarda 500 kg/da. düşmektedir.
Köy Hizmetleri Ankara araştırma Enstitüsü'nün Kastamonu'da yaptığı bir araştırmada sarımsak, kenevir , şeker pancarı tarımında kullanılan iş güçleri (saat/dekar) olarak karşılaştırılmıştır.
Ürün Adı İnsan İşgücü (saat/ da) Makine İşgücü (saat/da)
1- Sarımsak 223,20 2.70
2- Şeker Pancarı 100,62 5,19
3- Kendir 149,85 2,80
Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi sarımsak tarımında insan iş gücüne ihtiyaç diğer ürünlere göre çok fazladır. Aşağı yukarı 3800 ailenin sarımsak tarımıyla uğraştığı gözönüne alındığı zaman, bölgenin insan iş gücünün değerlendirilmesinde sarımsak önemli bir bitki olarak ortaya çıkmaktadır.
Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü'nün yaptığı başka bir araştırmada bölgenin gelir getiren önemli ürünleri karlılık bakımından karşılaştırılmıştır.
Ürün Ad ı Gelir/Gider Karlılık %
1-Sarımsak 2,30 130
2-Şeker Pancarı 1,22 22
3-Kendir 1,30 30
Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi karlılık yüzdesi en fazla olan sarımsaktır. Bu karlılık yüzdesinin her zaman böyle olduğu söylenemez; ama birim alandan en fazla gelir getiren ürünlerden biri olduğu söylenebilir.
Üreticinin Sorunları
1-Nematod Sorunu:
Üreticinin yetiştirme aşamasında en önemli sorunu nematod'tur. Bununla mücadelede önemli bir gelişme sağlanamamıştır. Üreticinin yapabileceği en önemli şey ekim nöbetine uymak ve temiz tohumluk kullanmaktır.Bu kültürel önlemler yanında kimyasal ilaçlarla yapılan mücadeleden etkili sonuçlar alınamamıştır.
2-Pazarlama:
Yukarıda belirttiğimiz gibi sarımsak ekim alanı 7000-13000 da. arasında değişmektedir. Bunun anlamı şudur; Bir yıl 7000 da. olan ekim alanı, ertesi yıl neredeyse 2 katına yani 13000 dekara çıkabilmektedir. Bunun nedeni sarımsakta fiyat istikrarının olmayışıdır. Bir yıl yüksek fiyatla ürününü satabilen çiftçi diğer yıl hiç satamadan dökebilmektedir.
Ülkemizde sarımsak yiyeceklerimizde çeşni olarak tüketilmekte, bir kısmı da ihraç edilmektedir. Herhangi bir nedenle bu imkanlar kısıtlandığında ya da üretim fazla olduğunda sarımsak fiyatı kendiliğinden düşmektedir. Bu nedenle fazla üretilen sarımsakların toz, granül, yağ veya hap şeklinde işleyen sanayinin kurulması gereklidir.
|
|
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder